Çoruh Postası

Yavaş yemek, ilk olarak 1980’li yıllarda İtalya’da başlamış bir harekettir. Yavaş yemek “slow food” kelimesi ise bilinçli olarak seçilmiş bir kavramdır. Bu kavram, fast food gibi hızlı ve ucuz yiyecek tedarikçilerine yönelik bir eleştiri/tepki olarak tercih edilmiştir. 9 Kasım 1989’da Uluslararası Slow Food Birliği resmi olarak kurulmuştur. Slow Food Birliği’nin uluslararası merkezi, İtalya’nın Bra kentidir. Bu merkez, slow food ağının ve dünya çapındaki projelerin gelişimlerini burada planlamakta ve teşvik etmektedir. Günümüzde dünya çapında 1.500’den fazla Slow food topluluğu bulunmaktadır.

Yavaş yemek hareketi küresel iklim krizi, ekolojik ayak izi gibi bir takım küresel sorunlara karşı önemli ve nitelikli bir harekettir. Bu hareket şehirlerin planlamalarında sürdürülebilirliğe yönelmesini sağlayıcı sakin şehir çalışmalarına sahiptir. Türkiye kültürel zenginliği ve coğrafik farklılıklarıyla, slow food hareketinin uygulanması ve yürütülmesi için oldukça elverişli bir ülkedir. Türkiye’de hali hazırda 30’dan fazla slow food topluluğu bulunmakta olup, slow food hareketi ilkeleri bağlamında insanların yavaş yemek konusunda bilinçlendirilmesi, yerel tohumlarla üretim, sürdürülebilir tarım, sürdürülebilir gastronomi, organik üretim ve tüketim ile ilgili çeşitli destekleyici çalışmalar yapılmaktadır.

Yavaş yemek hareketi kapsamında yemek kültürü ve besinlerin üretimine yönelik olmak üzere belirlenen üç temel ilke vardır. Bu ilkeler; yiyecek üretiminin “iyi, temiz ve adil” olmasını kapsamaktadır.

İyilik ilkesi; insan sağlığına zarar vermeyen, doğal ve kaliteli ürünler kullanılarak yapılmış, lezzetli bir yiyecek olması anlamı taşımaktadır.

Temizlik ilkesi; yiyeceğin insan sağlığına, çevreye ve canlılara zarar vermeden sürdürülebilir bir biçimde üretilmesi anlamı taşımaktadır.

Adillik ilkesi; üreticiler tarafından üretilen ürünlerin ve yiyeceklerin ücretleri belirlenirken, tüketiciler için maddi gücüne uygun, üreticiler için ise emeklerinin karşılığını alabilecek şekilde belirlenmesi anlamı taşımaktadır.

Yavaş yemek; şehirleşmenin doğallığından, toprağın sürdürülebilirliğine uzanan birçok eylem ve slogana sahiptir. Bu yönleriyle birden çok sektöre ve disipline hizmet etmesiyle bilimsel, sektörel ve kurumsal açıdan yönetilebilir, uygulanabilir ve araştırılabilir niteliktedir. Rekreasyonel açıdan da değerlendirilebilir ve insanların yaşamlarını zenginleştirebilir özelliktedir. Dolayısıyla yavaş yemek hareketini yaygınlaştırmak, tüm dünya ve insanlık için önemli bir kazanımdır.

Kaynaklar

Kement, Ü. (2021). Slow food ve Türkiye. Oğan, Y. (Ed.) Gastronomi araştırmaları. Konya: Çizgi Kitapevi.

Fotoğraf: Şavşat Belediyesi, (2023). https://www.savsat.bel.tr/tr/koy/622b28842bf26b0ea877f021/velikoy-merya ET: 03.07.2023